نگاهی به پژوهشگران برتر و پراستناد در سال 2014
چهارشنبه, ۲۵ تیر ۱۳۹۳، ۰۹:۱۰ ق.ظ
سرپرست ISC در گفتگو با «خبرگزاری دانشجو» خبرداد
10 دانشمند ایرانی در میان پژوهشگران پراستناد دنیا/ عربستان بیشترین و اردن کمترین تعداد پژوهشگر
بر اساس آخرین رتبه بندی تامسون رویترز ایران در بین 3215 دانشمند برجسته دنیا دارای 10 پژوهشگر پراستناد است که در میان کشورهای منطقه، ترکیه وضعیتی مشابه ایران دارد و در میان شهرهای دنیا، آمریکا با دارا بودن 1762 دانشمند پراستناد دارای بیشترین پژوهشگر است.
دکتر جعفر مهراد در گفتگو با خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»، تامسون رویترز را پایگاه ISIو فعال در زمینه رتبه بندی پژوهشگران توصیف کرد و گفت: این پایگاه اسامی 3215 پژوهشگر پراستناد جهان را منتشر کرده است. این پژوهشگران، داغ‌ترین مقالات علمی را منتشر کرده‌اند که جزو یک درصد پراستنادترین پژوهشگران جهان در رشته‌های موضوعی و تخصصی خود به شمار می‌روند.
سرپرست مرکز ISC با بیان اینکه فهرست جدید حاوی اسامی 3215 دانشمند پراستناد است که 10 دانشمند ایرانی در این جمع حضوری برجسته دارند، اظهار داشت: پژوهشگران پر استناد در 21 رشته موضوعی شامل علوم و علوم اجتماعی فعالیت‌های تحقیقاتی دارند که در بازه زمانی بین 2002 تا 2012 مورد مطالعه و محاسبه قرار گرفته اند.
وی یادآور شد: اطلاعات پژوهشگران پر استناد از زیر سیستم ESI وابسته به تامسون رویترز که افراد، موسسات، مقالات، انتشارات و کشورهای موثر را در رشته‌های موضوعی 21 گانه رتبه بندی می‌کند، استخراج شده است. بر این اساس دانشگاه‌های ایالات متحده با 1762 پژوهشگر پراستناد در رأس این فهرست قرار دارد. آمریکا 55 درصد از پژوهشگران پراستناد جهان را در اختیار دارد.
مهراد ادامه داد: انگلستان، چین، آلمان، ژاپن، فرانسه، کانادا، هلند، استرالیا، سوئیس، کره جنوبی و هندوستان به ترتیب دارای 309، 170، 167، 101، 93، 91، 81، 78، 68، 27 و 12 دانشمند پراستناد است...
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری اضافه کرد: پنج کشور اروپای شمالی شامل دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و ایسلند بر روی هم 104 پژوهشگر پر استناد را در اختیار دارند، در حالی که در آفریقا تنها پنج دانشمند پراستناد وجود دارد که تمام آنها در آفریقای جنوبی مشغول به فعالیت هستند.
وی ادامه داد: روسیه نیز دارای پنج دانشمند پراستناد است که این دانشمندان یا در دانشگاه‌های روسیه یا در آکادمی علوم این کشور به تحقیق مشغول هستند.
کشورهای رتبه‌های اول تا دوازدهم جهان به لحاظ دارا بودن بیشترین پژوهشگران پر استناد
| رتبه | نام کشور | تعداد پژوهشگران پراستناد |
| 1 | ایالات متحده آمریکا | 1762 |
| 2 | انگلستان | 309 |
| 3 | چین | 170 |
| 4 | آلمان | 167 |
| 5 | ژاپن | 101 |
| 6 | فرانسه | 93 |
| 7 | کانادا | 91 |
| 8 | هلند | 81 |
| 9 | استرالیا | 78 |
| 10 | سوئیس | 68 |
| 11 | کره جنوبی | 26 |
| 12 | هندوستان | 12 |
رده بندی شهرهای مهم جهان
مهراد به رده بندی شهرهای مهم جهان به لحاظ دارا بودن دانشمندان پراستناد پرداخت و گفت: اگر بخواهیم دانشمندان پراستناد را بر حسب شهرها گروه بندی کنیم لندن 61 پژوهشگر پراستناد را در خود جای داده است. سپس پاریس با 27، زوریخ 26، شیکاگو 25، هنگ کنگ 23، کپنهاگ 18، سنگاپور 17، سئول 4، برلین 3 ، آمستردام و مونیخ هر کدام با یک پژوهشگر پراستناد نسبت به سایر شهرهای جهان برجسته اند. در آمریکا ایالت‌های کالیفرنیا و تگزاس به ترتیب دارای 225 و 61 پژوهشگر پراستناد است.
سرپرست ISC با تاکید بر اینکه در فهرست تامسون رویترز همچنین پژوهشگران پراستناد را بر حسب رشته‌های موضوعی نیز رده بندی کرده است، اظهار داشت: بر این اساس از بین 170 پژوهشگر، چین دارای 36 پژوهشگر پراستناد در مهندسی و علم مواد، 28 پژوهشگر پراستناد در شیمی، 18 پژوهشگر پراستناد در ریاضیات و 16 پژوهشگر پراستناد در فیزیک و علوم زمین است.
شهرهای دارای بیشترین دانشمندان پراستناد
| رتبه | نام شهر | تعداد دانشمندان پر استناد |
| 1 | کالیفرنیا | 225 |
| 2 | تگزاس | 61 |
| 3 | لندن | 61 |
| 4 | پاریس | 27 |
| 5 | زوریخ | 26 |
| 6 | شیکاگو | 25 |
| 7 | هنگ‌کنگ | 23 |
| 8 | کپنهاگ | 18 |
| 9 | سنگاپور | 17 |
| 10 | سئول | 4 |
| 11 | برلین | 3 |
| 12 | آمستردام | 1 |
| 13 | مونیخ | 1 |
وی با بیان اینکه تقریبا 85 درصد دانشمندان چینی به 6 رشته یاد شده در بالا تعلق دارند، اظهار داشت: چین فاقد پژوهشگر پراستناد در رشته‌های هوافضا، اقتصاد و تجارت، روانپزشکی و روانشناسی و علوم اجتماعی است. این کشور تنها دارای یک دانشمند پراستناد در هر یک از رشته‌های پزشکی بالینی، ایمونولوژی، بیولوژی و بیوشیمی، علوم اعصاب و علوم رفتاری و کشاورزی است.
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری خاطرنشان کرد: در میان کشورهای اروپای شمالی ایسلند با جمعیتی برابر با 350 هزار نفر دارای 11 پژوهشگر پراستناد است و نروژ با 5.1 میلیون جمعیت تنها 8 دانشمند پر استناد دارد.
رده بندی دانشگاه های مهم جهان
مهراد با اشاره به عملکرد مؤسسات آموزش عالی دنیا بر اساس رتبه بندی تامسون، یادآور شد: دانشگاه هاروارد دارای 160 دانشمند پراستناد است که از این تعداد 33 پژوهشگر در پزشکی بالینی، 27 پژوهشگر در بیولوژی مولکولی و ژنتیک، 13 پژوهشگر در علوم اعصاب و رفتاری و 12 پژوهشگر در علم اقتصاد و تجارت مشغول به پژوهش است.
وی با تاکید بر اینکه دانشگاه هاروارد تنها دارای 3 پژوهشگر پراستناد در هر یک از رشته‌های علوم و مهندسی کامپیوتر، ایمونولوژی، میکروبیولوژی و علم مواد و دو پژوهشگر پراستناد در علوم زمین و داروسازی است، ادامه داد: دانشگاه کمبریج در انگلستان از بین 29 پژوهشگر پراستناد 8 دانشمند در بیولوژی مولکولی و ژنتیک و 4 دانشمند پراستناد در بیولوژی و بیوشیمی و علوم اعصاب و رفتاری است.
وضعیت ایران از لحاظ رتبه بندی تامسون رویترز
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری به رده بندی دانشمندان ایرانی نیز اشاره کرد و افزود: جمهوری اسلامی ایران در بین 3 هزار و 215 دانشمند برجسته دارای 10 پژوهشگر پراستناد جهان است و دانشگاه تهران با 4 دانشمند پر استناد بیش از سایر دانشگاه‌های کشور دارای دانشمند پراستناد معرفی شد.
وی با بیان اینکه دانشگاه آزاد دارای یک دانشمند پر استناد است، ادامه داد: سعید عباس بندی و مجید عشقی گرجی در رشته ریاضیات به ترتیب پژوهشگران برجسته دانشگاه بین الملل امام خمینی و دانشگاه سمنان است. مهر اورنگ قائدی و دکتر داوود دمیری گنجی نیز از دانشمندان پراستناد رشته مهندسی هستند که به ترتیب به دانشگاه یاسوج و دانشگاه فنی نوشیروانی بابل تعلق دارند.
اسامی دانشمندان پراستناد ایرانی
| دانشگاه | رشته تخصصی | نام پژوهشگر | ردیف |
| دانشگاه علوم پزشکی تهران، |
مهندسی | فرنوش فریدبُد | 1 |
| دانشگاه تهران | مهندسی | پرویز نوروزی | 2 |
| دانشگاه تهران | مهندسی | سیاوش ریاحی | 3 |
| دانشگاه تهران | مهندسی | محمدرضا گنجعلی | 4 |
| صنعتی امیرکبیر | مهندسی و ریاضیات | مهدی دهقان | 5 |
| دانشگاه آزاد | مهندسی | حسن علی زمانی | 6 |
| بین الملل امام خمینی | ریاضیات | سعید عباس بندی | 7 |
| سمنان | ریاضیات | مجید عشقی گرجی | 8 |
| یاسوج | مهندسی | مهر اورنگ قائدی | 9 |
| نوشیروان بابل | مهندسی | داوود دمیری گنجی | 10 |
.
مقایسه وضعیت ایران با کشورهای منطقه
مهراد با اشاره به وضعیت ایران در میان کشورهای منطقه، خاطر نشان کرد: در ترکیه نیز 10 دانشمند پراستناد وجود دارد که از نظر تعداد برابر با تعداد دانشمندان پراستناد جمهوری اسلامی ایران است. از این تعداد، 6 پژوهشگر در رشته مهندسی، یک پژوهشگر در رشته ژنتیک و بیولوژی مولکولی، یک پژوهشگر پراستناد در رشته فیزیک، 2 پژوهشگر پراستناد در رشته علوم اجتماعی وجود دارد. تعداد دانشمندان پراستناد مالزی نیز تنها 3 نفر است. این افراد در رشته‌های مهندسی، ریاضی و علوم اجتماعی پژوهش می‌کنند.
سرپرست ISC درباره تنها تفاوتی که جمهوری اسلامی ایران با دو کشور اسلامی یاد شده یعنی ترکیه و مالزی دارد، افزود: این دو کشور در رشته علوم اجتماعی دارای دانشمندان پراستناد هستند و این نکته‌ای است که دانشگاه‌های کشور باید بدان توجه کنند. از عربستان سعودی نیز 207 پژوهشگر پراستناد معرفی شده است. البته از مجموع 207 پژوهشگر پراستناد تنها 17 نفر عربستانی هستند و بقیه ملیت غیر عربستانی دارند. عربستان با این روش، بین المللی سازی دانشگاه های خود را آغاز کرده است و اتفاقا بر همین اساس در سال‌های اخیر توانسته است در رتبه‌های بین المللی نیز موفقیت‌های خوبی را بدست آورد.
وی همچنین ابراز کرد: اردن به عنوان یک کشور اسلامی و منطقه‌ای تنها چهار دانشمند پراستناد دارد که سه نفر با دانشگاه‌های برکلی و انستیتو پلی تکنیک ویرجینیا در آمریکا مقالات پراستناد خود را به رشته تحریر در آورده اند. نفر چهارم نیز به عنوان دانشمند پراستناد با دانشگاه ملک عبدالعزیز در عربستان سعودی همکاری دارد.
استاد علم اطلاعات و دانش شناسی بیان کرد: هندوستان 12 دانشمند پراستناد دارد. هندوستان مانند جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور نوظهور علمی شناخته شده است با این حال، تفاوت این کشور با جمهوری اسلامی ایران در بررسی تعداد دانشمندان پراستناد در آن است که از مجموع 12 دانشمند پراستناد هندی دو نفر در آمریکا اقامت دارد، نفر دیگر به طور مشترک با یکی از دانشگاه‌های آمریکایی همکاری داشته، نفر چهارم نیز مقاله خود را بطور مشترک با یکی از دانشگاه‌های مکزیک تالیف کرده و نفر پنجم هم مقاله خود را به طور مشترک با عربستان سعودی تالیف کرده است.
